TÜBİTAK tarafından açılan Müsilaj Araştırmaları Çağrısı kapsamında gerçekleştirilen faaliyetlerin ve desteklenen projelerin kamuoyu ile paylaşılması amacıyla, Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurulu ve TÜBİTAK ortak girişimiyle ilk kez "TÜBİTAK Müsilaj Araştırmaları Çağrısı Projeleri Sanal Konferansı" düzenlendi. Konferans, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Marmara Belediyeler Birliği Başkanı ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın ile Marmara Belediyeler Birliği Bilim ve Teknik Kurulu Başkanı ve TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal’ın açılış konuşmalarıyla başladı.
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, konferansta gerçekleştirdiği açılış konuşmasında Dünya Ekonomik Forumu’nun 2021 yılı Küresel Risk Raporunda da yer verildiği üzere önümüzdeki 10 yılda en yüksek gerçekleşme olasılığına sahip risklerin iklim değişikliği ile başetme ve adaptasyon, karbon nötr ekonomiye geçiş yatırımlarının yetersizliği, insan kaynaklı çevreye verilen zararlar, biyoçeşitliliğin kaybı, aşırı iklim olayları, doğal kaynak krizleri gibi çevresel riskler olduğunu vurguladı.
“Çevresel sorunlara yönelik bilim temelli yaklaşımla kalıcı ve sürdürülebilir çözümler oluşturmak tercihten ziyade bir zorunluluk”
Prof. Dr. Mandal Türkiye’de bu yıl yaşanan Marmara Denizimizdeki müsilaj, Karadeniz bölgesinde sel felaketleri ve Akdeniz ve Güney Ege bölgesinde yangın felaketlerinin ülkemizin de bu risklerle karşı karşıya olduğunun işareti olduğunu belirtti. Mandal, bu sorunlara yönelik bilim temelli yaklaşımla kalıcı ve sürdürülebilir çözümler oluşturmanın tercihten ziyade bir zorunluluk olduğunu dile getirdi.
“Marmara Denizi’nde ekosistemin sürdürülebilirliğinin sağlanması için kritik girdiler oluşturmaya odaklandık”
TÜBİTAK Başkanı Mandal, iklim değişikliği ve çevre ile mücadelede teknolojik çözümlerin sosyal ve beşeri bilimler disiplinlerinin de dahil edildiği bir bakış açısı ile çözülebileceğini vurguladı. Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurulu’nun birlikte iş yapma perspektifiyle hareket ettiğini vurgulayan Mandal, “Bilim ve Teknik Kurulu, Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu çalışmalarına bilimsel tavsiyelerde bulunmak ve Marmara Denizi ile ilgili bilimsel çalışmalar yapmak üzere kuruldu. Kurulumuz problemi müsilajın ötesinde bir boyutta ele alarak Marmara Denizi’nde ekosistemin sürdürülebilirliğinin sağlanması için kritik girdiler oluşturmaya odaklandı.” ifadelerini kullandı.
Kurulun ülkemizin ihtiyaçlarının tespiti ve çözüm önerilerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalarını 7 başlıkta ele aldığını dile getiren Mandal, bu başlıkları “Denizel Ortama Girecek Kirletici Miktarının Azaltılması ile İzleme ve Takip, Müsilajın Biyoçeşitliliğe Etkileri ve Restorasyon, Müsilajın Oluşum Mekanizmaları ve Tetikleyen Faktörler, Müsilajın Mekanik/Biyoteknolojik Yöntemlerle Bertarafı, Müsilajın Halk Sağlığına Etkileri, Sosyoekonomik Etkileri ve Toplumsal Farkındalığı Arttırıcı Kampanyalar” olarak belirtti. Mandal ayrıca “Bu başlıklarda faaliyetler yürüten Çalışma Grupları oluşturduk. Çıktılarımızın nihai taslak hallerini Koordinasyon Kurulu ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız ile paylaştık. Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı 2021-2024’e katkılarımızı yaptık.” dedi.
“Avrupa Yeşil Mutabakata Uyum Kapsamındaki Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konuları Rehber Dokümanını hazırladık”
“İklim değişikliği ve çevre sorunlarına karşı mücadelede Avrupa Yeşil Mutabakata Uyum Kapsamındaki Öncelikli Ar-Ge ve Yenilik Konuları Rehber Dokümanını hazırladık. İlgili konulardaki projeleri öncelikli olarak destekliyoruz.” ifadelerini de kullanan Mandal, girişimcilik desteklerinden insan kaynağı desteklerine kadar Ar-Ge ekosistemin tüm unsurlarını bu alanlara yönlendirdiklerini söyledi.
Müsilaj problemi özelinde Bilim ve Teknik Kurulu ile birlikte, bu konuda ivedilikle ihtiyaç duyulan araştırma ve geliştirme çalışmalarını başlattıklarını belirten Mandal “Bu amaçla TÜBİTAK olarak Müsilaj Araştırmalarını Destekleme çağrısını açtık. Bu çağrı kapsamında 37 projeyi destekledik. Bu projelerde 31 farklı kurum/kuruluştan 153 araştırmacı yerli ve milli çözümler oluşturmak üzere bir araya geldi.” bilgilerini verdi. Mandal ayrıca tüm çalışmalarda desteklenen projeler kapsamında hedeflenenleri ve elde edilen çıktıları kamuoyu ile paylaşıp tüm süreci şeffaf bir şekilde yürütmeyi önemsediklerini ve düzenlenen sanal konferansı da bu paylaşım sürecinin bir parçası olarak gördüklerini ifade etti.
“Dünyamızın geleceği için farklı perspektiften üretilen çözümlere ihtiyacımız var”
TÜBİTAK Müsilaj Araştırmaları Çağrısı Projeleri Sanal Konferansı’nda Marmara Belediyeler Birliği Başkanı ve Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Doç. Dr. Tahir Büyükakın da bir konuşma gerçekleştirdi. Büyükakın konferansın Marmara denizi ve çevresinde yaşayan illerimiz için mevcut sorunlara çözüm bulmaya yönelik önemli bir platform olduğunu vurguladı. Doç. Dr. Büyükakın, “Müsilaj sorunu ile karşılaştıktan sonra ivedilikle sorunla mücadele kapsamında bilim kurullarının oluşturulması, etüt planlarının ve stratejik planlarının hazırlanması için çok değerli çalışmalar yürüttük.” ifadelerini kullanarak tüm paydaşlara teşekkür etti.
Dünyanın yeni meydan okumalarla karşı karşıya kaldığını ve Marmara bölgemiz ve şehirlerimizin de bundan etkilendiğini vurgulayan Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Büyükakın, “Afetler, kıtlıklar, küresel ısınma, su tedariki, gıda arzı konusunda farklı perspektifle yeni çözümler üretmeliyiz. Salgınlar ile karşı karşıya kalan dünyamızın geleceği için farklı perspektiften üretilen çözümlere ihtiyacımız var. Yeniden düşünme ve birlikte hareket etme bizi daha etkili çözümlere ulaştıracak. Yeni organizasyon yapılarıyla ve proaktif yaklaşımla hareket etmeliyiz.” cümlelerini söyledi.
“Gelecekteki muhtemel riskleri tespit etmeli ve proaktif çözümler üretmeliyiz”
Geleceğe ilişkin risklerin de bu yaklaşımla yeniden hesaplanması gerektiğini vurgulayan Büyükakın, “Bilimsel çalışmalar dışında sığınacağımız alan yok. Proje çağrılarını da buna yönelik, geleceğin ve risklerin yönetimi noktasında daha kritik şekilde planlamalıyız.” dedi.
“TÜBİTAK Başkanımız Prof. Dr. Hasan Mandal’ın da ifade ettiği gibi birlikte hareket etmeli ve birlikte başarmalıyız.” diyen Büyükakın, “Sosyal ve beşeri bilimler de çözüm sürecine katılmalı. Disiplinlerarası yaklaşımla farklı alanlardan bilim insanlarımız ve karar alıcılarımız bir araya gelip süreklilik arz edecek şekilde hareket etmeliyiz. Bugün müsilajı konuşuyoruz ama yarın küresel ısınma ve taşkınlık gibi tehditlerle karşı karşıya kalabiliriz. O sebeple bir İzleme-Değerlendirme Komitesi oluşturarak gelecekteki muhtemel riskleri tespit etmeli ve proaktif çözümler üretmeliyiz.” ifadelerini kullandı.
“Marmara Denizi üzerine yapacağımız her etkinlik, hem müsilajla hem de iklim değişikliği ile mücadelemize katkı sağlayacak”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ise konuşmasına çalışmada yer alan isimlere katkıları için teşekkür ederek başladı. Kurum, “Sürecin başından itibaren ülkemizin güzide kurum ve kuruluşları ve seçkin bilim insanları sürece katkı sağladı. İklim değişikliği ile mücadele konusunda önemli bir adım attık. Marmara Denizi üzerine yapacağımız her etkinlik, hem müsilajla hem de iklim değişikliği ile mücadelemize katkı sağlayacak.” dedi.
Bakanlık olarak müsilaj sorununun baş göstermesinden çok daha önce denizlerde kirliliğin azaltılması çalışmalarına başladıklarını belirten Kurum, 2014’ten itibaren 91 noktada Marmara Denizi’nde, 364 noktada ise tüm denizlerde deniz kirliliğini izlediklerini ifade etti. Bakan Kurum, “Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Projesi gerçekleştirdik. Ulusal Denizlerde İzleme ve Değerlendirme Sempozyumu düzenledik. Tüm bilim insanlarının katkılarını ortaya koyduk. Bu alanda yeni projelerle deniz kirliliğine yönelik mücadelemizi sürdürüyoruz.” dedi.
“Müsilajla mücadele konusunda kısa orta ve uzun vadeli eylemlerimizi belirledik”
Bu alanda atılan tüm adımların Marmara Denizi Koruma Eylem Planı Koordinasyon Kurulu ile iş birliği içerisinde atıldığını belirten Kurum, “Tüm ilgili kurum ve kuruluşlarımızla kapsamlı bir çalışma başlattık. Geçtiğimiz Haziran ayında 22 maddelik Marmara Denizi Koruma Eylem Planı’nı ortak akılla hayata geçirdik. Kısa orta ve uzun vadeli eylemlerimizi belirledik. Marmara Denizi Stratejik Planı'nda 18 stratejik hedef, 43 ana faaliyet, 130 alt faaliyet belirledik.” ifadelerini kullandı.
Müsilajla mücadele noktasında TÜBİTAK gibi çok değerli kurumların önemli katkılar gerçekleştirdiğini dile getiren Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum, “Eylem planlarımız kapsamındaki yatırımlarımızı yerel yönetimlerimizle birlikte 3 yıl içerisinde tamamlayacağız.” dedi.
Müsilajın oluşma nedenlerini ikilim değişikliği ile deniz sıcaklığındaki artış, denizdeki durağanlık ve kirlilik olarak ifade eden Bakan Kurum, kentsel, endüstriyel ve tarımsal kaynaklı kirlilik ve yetersiz su arıtma tesislerinin de biyocanlılığı tehdit ettiğini dile getirdi. Hazırlanan eylem planı doğrultusunda Marmara Denizi'nden 11 bin metreküp müsilaj temizlendiğini vurgulayan Kurum, kirlilik kaynaklarını ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalara ilişkin bildi verdi.
“TÜBİTAK-MAM ile Marmara Denizi havzasında toplam azot ve toplam fosfor kirletici yüklerin azaltılmasına yönelik çalışmalar yürütüyoruz”
Bilimsel çalışmalarla Marmara Denizi’nin Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edildiğinin altını çizen Kurum, bu adımı Marmara’daki ekosistemimizi koruma altına alacak çok önemli bir karar olarak nitelendirdi. Kirliliğin azaltılması ve ekosistemin korunmasına ilişkin TÜBİTAK-MAM ile Marmara Denizi havzasında toplam azot ve toplam fosfor kirletici yüklerin azaltılmasına yönelik rapor hazırlandığını, kirleticilerin ne kadarının alıcı ortama ulaştığının bu sayede tespit edildiğini belirtti.
Bakan Kurum, “Marmara Denizi havzası yaklaşık 25 milyona hitap ediyor. Sanayi üretimimizin yüzde 50’den fazlası burada. Uzun vadede bu yoğunluğu azaltacak adımları atacağız. Mekânsal Strateji Planı’yla bunu gerçekleştireceğiz. Yatırımları doğru alanda doğru yerde yapacağız. Bu da iklim değişikliği mücadelesine katkı sağlayacak.” ifadelerini kullandı. Marmara Havzası’ndaki atık su arıtma tesislerinin düzenli olarak takip edildiğini ve gerekli revizelerin gerçekleştirildiğini belirten Bakan Kurum, bu sayede kirlilik yükünün azaldığını dile getirdi.
“Müsilajla mücadelede ortaya koyduğumuz başarıyı iklim değişikliği ile mücadelede de sürdürmeliyiz”
2053 net sıfır emisyon hedefine de vurgu yapan Kurum, Türkiye'nin Yeşil Kalkınma Devrimi için ihtiyaç duyulan yapısal dönüşümlerin tüm kurum ve kuruluşların katılımıyla sürdürülmesi gerektiğini ifade etti. Kurum, “Müsilajla mücadelede ortaya koyduğumuz başarıyı iklim değişikliği ile mücadelede de sürdürmeliyiz. Tüm sanayi bölgelerimizin sıfır atığa geçmesi için çalışmalar yapıyoruz. Karbon gazı üretimini azaltacak, karbon emisyonunu daha aşağı çekecek adımlar atacağız. Çevre dostu üretim yapılması için tedbir ve teşvikleri artıracağız.” dedi. Kurum ayrıca, “Temel hedefimiz yeşil dönüşüm çerçevesinde sanayi bölgelerimizi uygun hale getirmek. Bu alanda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı en önemli paydaşlarımızdandır. Sayın Bakanımız Mustafa Varank da gerekli tüm desteği veriyor.” ifadelerini kullandı.
“Geleneksel anlayıştan ziyade bilim tabanlı kapsamlı yaklaşımlara ihtiyacımız var”
Marmara Belediyeler Birliği Bilim ve Teknik Kurulu Başkanı ve TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal açılış konuşmalarının ardından Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurulu Faaliyetlerine ilişkin sunum gerçekleştirdi. Küresel salgın sırasında harekete geçirilen çok disiplinli çözümlerin, aynı hız ve odaklılık içerisinde 2030 yılına odaklı Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları için de harekete geçirilmesinin öngörüldüğünü vurgulayan Mandal; kapsayıcı, entegre ve açık bilim; toplumsal ihtiyaçlar odaklı ve etkin etkileşim ile bunun sağlanacağını vurguladı. Geleneksel anlayıştan ziyade bilim tabanlı kapsamlı yaklaşımların gerekliliğini vurgulayan Mandal, “Gerçekleştirilecek araştırmaların bütünsel bir bakış açısıyla, birçok disiplini bir araya getirmesi önemli” vurgusu yaptı.
Mandal bu kapsamda “Marmara Denizi Eylem Planı Bilim ve Teknik Kurulu İhtiyaçlar ve Çözüm Önerileri Raporu” hazırlandığını belirtti. Hazırlanan rapora ilişkin bilgi veren Mandal, “Bilimsel ve Teknik çalışma gerektiren 30 hedef belirledik. Belirlenen hedef ihtiyaç başlıklarına ilişkin mevcut durum tespiti yaptık. Tespit edilen ihtiyaçlara ilişkin teknoloji tabanlı çözüm önerilerini tamamladık. Çalışmamızı kısa sürede tamamlayıp Kurulumuza sunacağız.” dedi.
“Müsilaj Araştırmaları Projeleri Destekleme Çağrısı kapsamında 10 Milyon TL bütçeli 37 projeyi destekledik”
Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı 2021-2024 Taslağına katkı sağlandığı bilgisini de veren Mandal, sunulan katkılara ilişkin bilgiler verirken “ihtiyaçlara yönelik bulguları; bu ihtiyaçlara ilişkin mevcut durum tanımlamaları ve bu ihtiyacı giderebilecek çözüm önerilerini gelinen aşama itibarıyla paydaşlarla paylaştık.” vurgusu yaptı.
Müsilaj Araştırmaları Projeleri Destekleme Çağrısı metninin Kurul tarafından oluşturulduğunu ve Çağrı kapsamında 10 Milyon TL bütçeli 37 proje için destek kararı alındığını dile getiren Mandal, “Bu projelerde, alanda faaliyet gösteren 31 farklı kurum/kuruluştan 153 araştırmacı bir araya gelmiştir.” ifadelerini kullandı. Mandal son olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı başta olmak üzere ilgili tüm paydaş ve bireylerin görüş taleplerinin cevaplandırıldığını belirtti.
Açılış konuşmalarının ardından Marmara Belediyeler Birliği Bilim ve Teknik Kurulu çalışmaları hakkında bilgilendirme sunumları yapıldı. Etkinliğin öğleden sonraki kısmında ise 5 paralel oturumda TÜBİTAK Müsilaj Araştırmaları Çağrısı kapsamında desteklenen projelere ilişkin kamuoyunda bilim temelli farkındalık oluşturmak amacıyla proje sunumları gerçekleştirildi.
TÜBİTAK MÜSİLAJ ARAŞTIRMALARI ÇAĞRISI PROJELERİ SANAL KONFERANSI
Çevrimiçi Salon A
Açılış Konuşmaları,
Marmara Belediyeler Birliği Bilim ve Teknik Kurulu Bilgilendirme Sunumu,
“Denizel Ortama Girecek Kirletici Miktarın Azaltılması ve İzleme ve Takip Sistemlerinin Oluşturulması” başlıklı Oturum 1’i izlemek için tıklayın
Çevrimiçi Salon B
“Müsilajın Biyoçeşitliliğe Etkilerinin Araştırılması ve Restorasyon Çalışmaları Durumu” başlıklı Oturum 2’yi izlemek için tıklayın
Çevrimiçi Salon C
“Müsilajın Oluşum Mekanizmalarının ve Müsilajı Tetikleyen Faktörlerin Ortaya Çıkarılması Durumu” başlıklı Oturum 3’ü izlemek için tıklayın
Çevrimiçi Salon D
“Müsilajın Halk Sağlığına Etkileri Oturumu” - “Müsilajın Sosyoekonomik Etkilerinin Analizi Oturumu” başlıklı Oturum 4’ü izlemek için tıklayın
Çevrimiçi Salon E
“Müsilajın Mekanik/Biyoteknolojik Yöntemlerle Bertarafı ve Değerlendirilmesi”başlıklı Oturum 5’i izlemek için tıklayın